Mẹ của Mạnh Tử, một trong bốn người mẹ đức hạnh

Trong cuốn sách giáo dục trẻ em nổi tiếng của Trung Quốc Tam Tự Kinh, có câu nói quen thuộc: "Tích Mạnh mẫu, trạch lân xử. Tử bất học, đoạn cơ trù." (昔孟母, 擇鄰處; 子不學, 斷機杼). Người mẹ được nhắc đến ở đây chính là mẹ của nhà hiền triết Nho giáo vĩ đại Mạnh Tử, còn được gọi là Mạnh Tử hoặc Trương Thị.

Mạnh Tử sống vào thời Chiến Quốc, khoảng một thế kỷ sau thời của Khổng Tử. Mạnh Tử thường được nhắc đến cùng với Khổng Tử, nhưng xếp dưới một bậc. Mạnh Tử mất cha khi mới ba tuổi và được mẹ nuôi dạy trong hoàn cảnh rất khó khăn. Cuối cùng, ông trở thành một "thánh hiền" được các thế hệ Nho sỹ sau này ngưỡng mộ. Các tài liệu lịch sử kể lại cách mẹ của Mạnh Tử dạy dỗ con mình, để lại những câu chuyện bất hủ như "Mẹ ba lần dời nhà", "Cắt vải dạy con", và "Mua thịt giữ lời hứa với con", những câu chuyện này đã được truyền lại qua nhiều thế hệ, khiến bà trở thành một hình tượng người mẹ nổi tiếng trong lịch sử. Dưới đây là những câu chuyện được kể lại.

Mẹ Ba Lần Dời Nhà

Khi Mạnh Tử còn nhỏ, nhà của ông ở gần một nghĩa địa. Vì vậy, Mạnh Tử thường chơi trò giả làm đám tang và chôn cất với các bạn đồng trang lứa, đặc biệt là việc học cách xây mộ và chôn người chết. Thấy vậy, mẹ ông nói, "Đây không phải là nơi tôi nên nuôi dạy con mình." Thế là bà chuyển nhà cùng Mạnh Tử đến nơi ở mới.

Tuy nhiên, ngôi nhà mới gần một khu chợ, nơi Mạnh Tử bắt đầu chơi trò giả làm những người buôn bán xảo quyệt, khoe khoang về việc mua bán. Mẹ ông nói, "Đây cũng không phải là nơi tôi nên nuôi dạy con mình." Thế là họ lại chuyển đi.

Lần này họ chuyển đến một nơi gần trường học. Tại đây, Mạnh Tử bắt chước các nghi lễ, cúi chào và phép tắc. Chỉ khi đó, mẹ ông mới hài lòng nói, "Đây mới thực sự là nơi tôi có thể nuôi dạy con mình!" Từ đó, họ sống ở đó lâu dài. Khi lớn lên, Mạnh Tử đã nắm vững lục nghệ: Lễ, Nhạc, Xạ, Ngự, Thư và Số, và cuối cùng trở thành một học giả nổi tiếng.

Những người thông thái ca ngợi mẹ ông, nói rằng bà biết cách sử dụng môi trường tốt để giáo dục con. Mẹ của Mạnh Tử, trong việc chọn một môi trường giáo dục tốt, đã không tiếc công sức, chuyển nhà ba lần, điều này thể hiện sự chăm sóc tận tình của bà.

Cắt Vải Dạy Con

Khi còn nhỏ, Mạnh Tử học thơ và sách. Một ngày nọ, khi mẹ ông đang dệt vải và lắng nghe ông đọc, giọng của Mạnh Tử đột nhiên ngừng lại một lúc trước khi tiếp tục.

Mẹ ông hỏi, "Tại sao con lại ngừng đọc?" Mạnh Tử nói rằng ông đã mất tập trung một lúc, khiến đầu óc lơ đãng và quên mất việc học. Ông nói rằng phải mất một lúc mới tập trung lại được.

Nghe vậy, mẹ ông cầm kéo và cắt đôi tấm vải mà bà đang dệt ngay trước mặt Mạnh Tử, răn dạy ông: "Nếu con không học hành chăm chỉ và bỏ dở giữa chừng, cũng giống như tấm vải này mẹ đã dệt. Mẹ đã làm việc chăm chỉ nửa ngày, nhưng chỉ trong chốc lát nó đã bị hủy hoại."

Từ đó trở đi, Mạnh Tử không bao giờ mất tập trung khi học nữa.

Mua Thịt Giữ Lời Hứa Với Con

Khi Mạnh Tử còn nhỏ, ông thấy hàng xóm giết lợn và hỏi mẹ: "Người hàng xóm giết lợn để làm gì?"

Mẹ ông đùa rằng, "Để cho con ăn chứ sao."

Nhưng ngay khi vừa nói xong, bà liền hối hận. Bà tự nhủ: "Khi mang thai đứa trẻ này, mình không ngồi nếu chỗ ngồi không được sắp xếp đúng cách, và không ăn nếu thịt không được cắt đúng cách. Đó là giáo dục trước khi sinh. Bây giờ, ngay khi đứa trẻ có một chút hiểu biết, mình lại nói dối nó. Chẳng phải là dạy nó trở nên không trung thực sao?" Thế là mẹ ông miễn cưỡng bỏ số tiền khó nhọc kiếm được để mua một miếng thịt lợn từ người hàng xóm và nấu một bữa ăn ngon cho Mạnh Tử để chứng minh bà không lừa dối con mình.

Ngày nay, dưới chân núi Mã An, cách huyện Tô Châu, tỉnh Sơn Đông khoảng hai mươi dặm về phía bắc, vẫn còn ngôi mộ trang nghiêm của mẹ Mạnh Tử, với những bức chạm khắc bằng đá ca ngợi sự kiên định và đức hạnh của bà qua các thời đại, cùng với một ngôi đền dành riêng cho bà. Vào thời nhà Minh, Ngự sử Sơn Đông, Chung Hoa Mẫn (Zhong Huamin) đã ca ngợi bà trong bài "Bài Văn Tưởng Niệm Mẹ Mạnh Tử": "Sự thánh thiện của con là sự thánh thiện của mẹ," "Dạy con là hướng tới sự vĩ đại. Giáo dục con trai là mong muốn như Khổng Tử. Qua bao thời đại, chỉ có một người như bà."

Các thế hệ sau này đã liệt mẹ của Mạnh Tử cùng với mẹ của nhà văn thời Bắc Tống Âu Dương Tu, mẹ của tướng quân nổi tiếng thời Bắc Tống Nhạc Phi và mẹ của tướng quân nổi tiếng thời nhà Tấn Đào Khản, thành những bà mẹ tiêu biểu, ca ngợi họ là "Bốn Người Mẹ Đức Hạnh Vĩ Đại" của Trung Quốc. Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm về câu chuyện của Bốn Bà Mẹ Đức Hạnh, hãy theo dõi thêm các bài viết trong cùng chuỗi của Shen Yun Collections!

Nguồn: shenyuncollections.com